Λεύκτρα

Μεγάλος ημιορεινός οικισμός (υψόμ. 360 μ., 1.020 κάτ.) στην πρώην επαρχία Θηβών του νομού Βοιωτίας. Βρίσκεται στο νότιο άκρο του νομού, 64 χλμ. ΝΑ της Λιβαδειάς, στη θέση της αρχαίας ομώνυμης πόλης. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Πλαταιών. Μέχρι το 1928 ονομαζόταν Παραπούγγια. μάχη των Λ. Μάχη η οποία διεξήχθη το 371 π.Χ. στην πεδιάδα των Λ., κοντά στις Θεσπιές, μεταξύ των Θηβαίων με επικεφαλής τον Επαμεινώνδα, και των Σπαρτιατών με επικεφαλής τον Κλεόμβροτο. Η μάχη αυτή, κατά την οποία νικήθηκαν για πρώτη φορά ολοσχερώς οι Σπαρτιάτες, σηματοδότησε την απαρχή της θηβαϊκής ηγεμονίας στην Ελλάδα. Τη μάχη προκάλεσαν οι Σπαρτιάτες, οι οποίοι ήθελαν να εξαναγκάσουν τους Θηβαίους να υπογράψουν τη συνθήκη ειρήνης που είχε υπογραφεί στο συνέδριο της Σπάρτης και να αφήσουν αυτόνομες τις βοιωτικές πόλεις. Η νίκη των Θηβαίων ήταν αποτέλεσμα της επαναστατικής για την εποχή τακτικής της λοξής φάλαγγας, την οποία εφάρμοσε ο Επαμεινώνδας. Έως τότε η μάχη δεν μπορούσε να νοηθεί παρά μόνο ως κατά μέτωπο σύγκρουση δύο παράλληλων παρατάξεων. Ο Επαμεινώνδας μοίρασε τη φάλαγγα σε δύο τμήματα, ένα ισχυρότερο για την επίθεση (το αριστερό) και ένα ασθενέστερο για την άμυνα (το δεξιό). Το αριστερό τμήμα, σε βάθος 50 αντρών σε συνεργασία με το ιππικό, έκανε επίθεση εναντίον του κύριου όγκου του αντιπάλου. Το δεξιό προέβαλε άμυνα ή και υποχωρούσε, ώσπου το αριστερό να καταβάλει τον αντίπαλο και να το βοηθήσει. Η μάχη των Λ. υπήρξε μία από τις σημαντικότερες των αρχαίων χρόνων. Η πεδιάδα των Λεύκτρων, στον νομό Βοιωτίας, όπου διεξήχθη η περίφημη μάχη το 371 π.Χ. Κατάλοιπα από αρχαία αναμνηστικά κτίσματα στα Λεύκτρα Βοιωτίας.